Demokracja konstytucyjna

Państwo konstytucyjne wiąże swoje działania z powszechnie obowiązującym, równym prawem; ponieważ normy mogą być ogólnie wiążące tylko wtedy, gdy obowiązują w równym stopniu wszystkich zaangażowanych. W tym przypadku wszyscy członkowie danego państwa tworzą naród, bez względu na różnice etniczne, religijne, ekonomiczne, społeczne i polityczne. Państwo może swobodnie decydować, według jakich zasad organizuje się jako państwo, w jakim zakresie powinno sprawować bezpośrednią kontrolę i przez kogo chce być reprezentowane.

Rządy prawa i demokracja są zatem wzajemnie od siebie zależne: demokracja może być skuteczna tylko wtedy, gdy jej decyzje są skutecznie wdrażane, a do tego niezbędne jest sprawnie działające państwo. Zasada praworządności z kolei zakłada normy równego prawa, które powstają w sposób demokratyczny.

Demokracja konstytucyjna w tym sensie zapewnia zarówno indywidualne prawa wszystkich obywateli, jak i zbiorową zdolność do działania – profil skuteczności, który niekoniecznie jest gwarantowany według – obecnie powszechnej – koncepcji demokracji liberalnej; ponieważ powszechne idee liberalizmu, zwłaszcza liberalizmu ekonomicznego, faworyzują stosunkowo słabe państwo; Z drugiej strony, zwłaszcza według liberalnego myślenia ekonomicznego, uczestnicy wcale nie zawsze są na równych warunkach; Przeciwnie, myślenie liberalne, a zwłaszcza libertariańskie, może nawet wykluczać równość i w ten sposób promować nieograniczoną władzę ekonomiczną. Rozważmy współpracę dyktatur z wielkim kapitałem kosztem ogółu społeczeństwa – jak w przypadku chilijskiej dyktatury Pinocheta w latach 70. i 80. XX wieku, a także coraz wyraźniejszego autokratycznego profilu obecnej administracji Trumpa.